Naczynia liturgiczne

Naczynia liturgiczne - naczynia używane podczas Mszy Świętej do jej sprawowania.

Kielich mszalny - podstawowe naczynie liturgiczne używane w czasie mszy i służące do spożywania konsekrowanej Krwi Pańskiej.

Powinien być wykonany z metalu szlachetnego (nie korodującego). Jeżeli wykonany jest z innego metalu powinien mieć złocone wnętrze czary.

Patena – naczynie, zazwyczaj w kształcie talerzyka, przeznaczone dla konsekrowanej hostii. (Powinna być wykonana, przynajmniej w swym wnętrzu, ze szlachetnego, niekorodującego metalu).

Spotykane są trzy rodzaje paten:

Patena kielichowa (inaczej patena płytka lub płaska) - to płaska patena, która należy do standardowego wyposażenia kielicha. Mieści się na niej jedna lub kilka większych hostii dla kapłanów i szafarzy.

Patena głęboka - patena ta również należy do wyposażenia kielicha (gdy nie stosuje się pateny kielichowej, lub gdy zachodzi potrzeba konsekracji komunikantów dla wiernych); wtedy oprócz hostii dla kapłanów umieszcza się w niej także mniejsze komunikaty dla wiernych.

Patena komunijna - najczęściej wyposażona w uchwyt, trzymana przez ministranta pod brodą wiernego przyjmującego Komunię Świętą. Na nią spadają cząstki Ciała Chrystusa.

Cyborium (tzw. puszka) - naczynie do przechowywania hostii oraz komunikantów, większe niż kielich mszalny.

Ampułki - naczynia liturgiczne, w których przechowywane jest wino i woda. Używane są w liturgii podczas przygotowania darów, gdy kapłan wlewa do kielicha wino i wodę, a następnie obmywa palce swoich dłoni (lavabo). Ampułek używa się również do puryfikacji kielicha, puszek i pateny.

Lawaterz - jest naczyniem używanym do obmycia rąk podczas ofiarowania (lavabo). Składa się on z dwóch części: naczynia na wodę (w kształcie dzbanka) i tacy, na którą spływa woda.

Bielizna kielichowa - są to materiałowe elementy wychodzące w skład wyposażenia kielicha:

Korporał - kwadratowy obrus o wymiarach 50x50cm lub 20x20cm. Najczęściej rozkładany poczwórnie. Na jego środku lub u dołu powinien znajdować się naszyty krzyż. W czasie celebracji Mszy Świętej stoi na nim kielich, patena oraz cyborium. Poza celebracją używa się go do wystawienia Najświętszego Sakramentu. Zgodnie z tradycją, korporał ma symbolizować całun, w który owinięte było ciało Jezusa złożone w grobie.

Palka - jest kwadratowym, usztywnionym materiałem służącym do przykrywania kielicha podczas Mszy Świętej. Ma ona zabezpieczać Postacie Eucharystyczne przed zanieczyszczeniem np. przez owady zwabione zapachem wina.

Puryfikaterz - jest to niewielkich rozmiarów ręczniczek (ok. 40 cm długości i 25 cm szerokości), służący do czyszczenia naczyń liturgicznych po Komunii Świętej.

Welon - w liturgii ma dwa znaczenia. W nawiązaniu do tematu bielizny kielichowej jest materiałem odkrywającym kielich w czasie od rozpoczęcia liturgii do przygotowania darów oraz po puryfikacji. Kolorystyka welonu powinna być zgodna z kolorem liturgicznym danego oficjum lub biała.

Sukienka (welon) na cyborium – jest materiałem okrywającym cyborium, w którym znajdują się konsekrowane hostie. Można spotkać dwa popularne kroje.

Welon na monstrancję – biały, półprzeźroczysty materiał (najczęściej tiul), którym okrywa się monstrancję w czasie procesji do Grobu Pańskiego. Symbolizuje całun, którym owinięto Ciało Chrystusa po zdjęciu z krzyża.

Vasculum - z łaciny jest to małe naczyńko - naczynie liturgiczne z wodą, zazwyczaj stojące przy tabernakulum. Służy do obmywania palców przez szafarza po udzielaniu komunii.

Monstrancja - naczynie liturgiczne w Kościele Katolickim do umieszczania w nim konsekrowanej hostii, celem wystawiania na ołtarz podczas nabożeństw, adoracji, błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem oraz w czasie procesji eucharystycznych. Przykładową procesją eucharystyczną jest procesja Bożego Ciała.

Melchizedek - część składowa monstrancji - mianowicie metalowa oprawka najczęściej w kształcie półksiężyca, która przyjmują Hostię Świętą wystawioną w monstrancji.

Kustodia - ( łac. custodia) naczynie przeznaczone do przechowywania Hostii przeznaczonej do adoracji w tabernakulum poza nabożeństwami.

Aspersorium (kropielnica) - przenośne naczynie (zazwyczaj miały kociołek z pąkiem) na święconą wodę.

Kropidło - miotełka z pęczkiem lub kulka z otworkami na rączce, służąca do kropienia wodą święconą.

Pyxis - niewielkie naczynie służące do przenoszenia Ciała Pańskiego (np.: do chorych)

Trybularz, kadzielnica - służy do okadzania w czasie uroczystości.

Łódka - naczynie, w którym przechowuje się kadzidło, czyli płatki kwiatów i zasuszoną żywice, używanych do spalania podczas okadzeń.

Krzyż procesyjny - używany podczas procesji.

Akolitki - świece używane w czasie procesji - na rozpoczęcie i zakończenie mszy, procesjach z Najświętszym Sakramentem, z Ewangeliarzem.

Pochodnie (Sanctusówki) – świece na długich drzewcach używane od śpiewu „Święty, Święty, Święty…” do doksologii włącznie.